“Dünyanın heç yerində belə rəzalətə rast gəlməzsən”
“Sən demə, 2018-ci ildə yerli malların toplu qiymətləri 17 faiz ucuzlaşıbmış, xəbərimiz olmayıb”.
İqtisadçı, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP) üzvü Nemət Əliyev belə deyir. O, hökumətin doğru olmayan məlumatlar açıqladığını düşünür. Bildirir ki, pərakəndə ticarət dövriyyəsinə və qiymətlərə dair açıqlanmış rəsmi məlumatları təhlil etməklə bu mənzərənin üstünü açmaq mümkün olub:
“Olsun ki, soyğunçu qiymətlərin əhalini var-yoxdan çıxardığı bir vaxtda 17 faiz ucuzlaşma haqqında danışmağın nə dərəcədə hiddətə səbəb olacağını təsəvvür elədiklərinə görə bu cəfəngiyyat haqqında açıq şəkildə danışmağa cəsarətləri çatmayıb. Görünür, ölkədəki yüksək bahalaşma səviyyəsini ört-basdır etmək üçün başqa çarə tapa bilməyib bu zavallılar”.
Statistika Komitəsi yalan məlumat yayır
İqtisadçı deyir ki, faktiki bazar qiymətləri ilə hesablanmış pərakəndə ticarət dövriyyəsinin həcmi 2018-ci ilin 11 ayında 32,437 mlrd manat, 2017-ci ilin 11 ayında isə 30,863 mlrd manat olub. DSK-nın yaydığı məlumata görə, ötən il ticarət dövriyyəsinin real həcmi 2,7 faiz artıb. Əgər bu rəsmi məlumatların həqiqiliyinə inansaq, onda, belə məlum olur ki, ölkənin məhsul (əmtəə) bazarında toplu qiymətlər 741 milyon manat və ya 2,34 faiz artıb:
[30,863 + 30,863 ∙ 2,7 : 100 ≈ 31,696 mlrd man],
[32,437 – 31,696 = 0,741 mlrd man],
[32,437 ∶ 31,696 ∙ 100 – 100 ≈ 2,34 %].
Malların qiymətləri necə dəyişib ki, məhsul bazarında yekun qiymətlər 2,34 faiz artıb?
N.Əliyev deyir ki, bu sonuncu faiz göstəricisini unutmamaq şərti ilə onu da nəzərə alaq ki, 2017-ci ilin 11 aylıq dövründə ölkədaxili ticarətdə 43 faiz payı olan idxal malları manatla ifadədə 28 faiz bahalaşıb (idxalın həcmi 2017 və 2018-ci illərin 11 aylıq dövrlərində uyğun olaraq 7,791 və 10,296 mlrd dollar, real artım tempi 1,9% olub).
“Əgər bu məlumatların üzərindən sükutla keçməsək, o zaman belə bir düşündürücü sual çıxır ortaya: əcəba, 43 faiz çəkiyə malik idxal mallarının qiymətləri 28 faiz bahalaşıbsa (bunu gizlətmək mümkün deyil), bəs 57 faiz çəkisi olan yerli malların qiymətləri, görəsən, necə dəyişib ki, məhsul bazarında yekun qiymətlər 2,34 faiz artıb? Suala konkret cavab vermək üçün belə bir sadə hesablama aparmaq lazımdır: [(102,47∙100-43∙128):57-100≈-17%]. Bu konkret hesablamanın nəticəsi onu göstərir ki, idxal mallarının 28 faiz bahalaşması fonunda yerli malların toplu qiymətləri 17 faiz ucuzlaşmalıdır ki, məhsul bazarlarında ümumi bahalaşma 2,34 faiz olsun”.
Qiymətlər guya, 17 faiz ucuzlaşıb
İqtisadçı deyir ki, burada başqa variant qalmır. Xülasə, DSK-nın deməyindən belə çıxır ki, 2018-ci ildə məhsul bazarlarının təxminən 3/5-də qiymətlər guya, 17 faiz ucuzlaşıb:
“Dünyanın heç yerində belə rəzalətə rast gəlməzsən. Bəs istehsal ehtiyacları üçün xaricdən gətirilən xammal və materialların yüksəlmiş qiymətləri yerli malları bahalaşdırmır? Axı daxili bazarın 43 faizində baş verən böyük bahalaşmanın yaratdığı ümumi psixoloji ovqatın digər malların qiymətlərinə göstərdiyi artırıcı təsiri necə gözardı edə bilərsən? Bu elementar həqiqətləri hətta sadə insanlar da dərk edə bilirlərsə, Statistika Komitəsi niyə bilmir?”
Bahalaşma səviyyəsini gizlətmək üçün oyun qurublar
Nemət Əliyev düşünür ki, aldığı sifarişin kim tərəfindən verilməsindən asılı olmayaraq Statistika Komitəsi təkzibolunmaz faktları bu dərəcədə çeynəməli deyildi. Belə bir şəraitdə yerli malların ucuzlaşmasından deyil, bahalaşmasından danışmaq daha məntiqli və daha real olardı:
“Beləliklə, o nəticəyə gəlirik ki, yerli malların qiymətləri üzərində manipulyasiya aparılıb və bu göstərici saxtalaşdırılıb. Böyük ehtimalla gerçək böyük bahalaşma səviyyəsini gizlətmək üçün belə oyunlar qurulub”.
Bəs məhsul bazarlarında ümumi bahalaşma neçə faiz olub?
İqtisadçı deyir ki, apardığı hesablamalara görə, hələ yalnız idxal malları ötən il ümumi məhsul bazarlarında toplu qiymətlərin 12 faiz artmasına səbəb olub:
“Əgər buraya yerli malların da bahalaşma təsirini əlavə etsək, o zaman bahalaşmanın 12 faizdən yüksək olması şübhəsizdir. Amma və lakin DSK-ya görə bu göstərici guya, 2,34 faizdir. İndi özünüz nəticə çıxarın, göstəriciləri açıq-aşkar şəkildə təhrif edən bir Komitə və ya hökumət bu millətin nəyinə və hansı gününə lazımdır?”
