“Hromadske”nin materialı
Avropa İttifaqı Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin həbsinə order verilməsinə dair qərarını nəzərə aldığını və dəstəklədiyini bildirib. Bu barədə Aİ-nin ali nümayəndəsinin martın 19-da dərc olunmuş bəyanatında deyilir.
Qeyd olunur ki, Aİ Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzkar müharibəsi ilə əlaqədar müharibə və digər cinayətlərə görə tam məsuliyyətin təmin edilməsi üçün gələcək səyləri “alqışlayır”.
Aİ Beynəlxalq Məhkəmənin qərarını Rusiya liderlərinin “Ukraynada sifariş verdikləri, icazə verdikləri və ya törətdikləri cinayətlər və vəhşiliklərə görə” məsuliyyətə cəlb edilməsi prosesinin başlanğıcı kimi görür. Aİ həmçinin Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi prokurorunun Ukraynada apardığı araşdırmaları dəstəklədiyini bildirib və bütün üzv dövlətləri tam əməkdaşlığa çağırıb.
Bütün Aİ ölkələri Roma Əsasnaməsini ratifikasiya edib və buna görə də, qanuni öhdəliklərinə uyğun olaraq, Putin bu dövlətlərin ərazisinə gələrsə, onu saxlamalıdırlar.
Bundan əvvəl Almaniyada Putinin onların ərazisinə düşəcəyi təqdirdə onu həbs etməyə hazır olduqlarını təsdiqləyib. Rusiya Prezidentinin avqust ayında səfər edə biləcəyi Cənubi Afrika Respublikası (CAR) onun həbsinə dair orderlə bağlı hüquqi öhdəliklərini başa düşdüyünü bildirib.
Beynəlxalq Məhkəmənin qərarı haqqında daha ətraflı
Putin Roma Statutunun maddələrinə uyğun olaraq, Ukraynanın işğal olunmuş ərazilərindən əhalini, o cümlədən uşaqları qanunsuz olaraq Rusiyaya köçürməkdə və deportasiya etməkdə şübhəli bilinir. Ən azı 24 fevral 2022-ci il tarixindən etibarən işğal olunmuş ərazilərdə cinayətlər törədilir.
“Putinin yuxarıda qeyd olunan cinayətlərə, bilavasitə, başqaları ilə birgə və ya başqaları vasitəsi ilə törətdiyi əməllərə, bu hərəkətləri törədən mülki və hərbi tabeliyində olan şəxslərə lazımi nəzarəti həyata keçirməməsinə görə şəxsən cinayət məsuliyyəti daşıdığını düşünmək üçün ağlabatan əsaslar var”, – məhkəmə qeyd edib.
Rusiyanın uşaq hüquqları üzrə komissarı Lvova-Belova da Roma Statutunun maddələrinə əsasən ukraynalı uşaqların deportasiyasında iştirakda şübhəli bilinir. Məhkəmə qeyd edir ki, onun da şəxsən məsuliyyət daşıdığını düşünməyə əsas var.
Ukrayna Baş Prokurorluğu bildirib ki, bundan sonra Putin beynəlxalq cinayətdə şübhəli bilinən rəsmi statusa malikdir. Həbs qərarı isə o deməkdir ki, Rusiyadan kənarda Putini saxlayıb məhkəməyə vermək mümkündür. O, Roma Statutunu ratifikasiya etmiş ölkələrin ərazisində saxlanıla bilər. Ukrayna onu imzalayıb, amma hələlik ratifikasiya etməyib.
Ukrayna işğal olunmuş ərazilərdən deportasiya edilmiş 16 mindən çox uşağın şəxsiyyətini müəyyənləşdirib. İndiyədək 308 uşağı geri qaytarmaq mümkün olub.
Fevral ayında Münaqişə Rəsədxanası və Yel Humanitar Tədqiqatlar Laboratoriyası 24 fevral 2022-ci ildən sonra Rusiya düşərgələrində və digər müəssisələrdə saxlanılan 4 aydan 17 yaşa qədər ən azı 6000 ukraynalı uşaq haqqında məlumat toplayıblar. Saxlanılmanın məqsədi çox güman ki, “siyasi tərbiyə”dir. Tədqiqatçıların fikrincə, düşərgələr şəbəkəsi Rusiya federal hökuməti tərəfindən mərkəzləşdirilmiş şəkildə əlaqələndirilir.